Σε σημαντικές στιγμές της ζωής μας, όπως η εισαγωγή στο πανεπιστήμιο, η αγορά σπιτιού ή η δημιουργία οικογένειας, συχνά μας διακατέχουν έντονα συναισθήματα. Ταυτόχρονα, αναλογιζόμενοι τον οικονομικό χαρακτήρα αυτών των ορόσημων στη ζωή μας, οφείλουμε να κατανοήσουμε τις επιπτώσεις του κόστους που συνεπάγεται καθένα από αυτά και να διασφαλίσουμε ότι έχουμε προνοήσει, ώστε να είμαστε σε θέση να αντεπεξέλθουμε οικονομικά. Σε αυτό το άρθρο, θα εξετάσουμε σημαντικά γεγονότα της ζωής με γνώμονα τον τρόπο με τον οποίο μπορούμε να χαράξουμε ένα οικονομικό σχέδιο, ώστε να προσεγγίσουμε κάθε βήμα στη ζωή μας με αυτοπεποίθηση και να απολαύσουμε με την καρδιά μας κάθε σημαντική στιγμή.
Σημαντικά γεγονότα της ζωής
Ας ρίξουμε μια ματιά στα σημαντικότερα γεγονότα που είναι πιθανό να βιώσει κανείς και τα έξοδα που συνεπάγονται.
Έναρξη σπουδών
Οι σπουδές είναι επένδυση για το μέλλον. Η καλή μόρφωση δεν μπορεί παρά να βελτιώσει τις προοπτικές σταδιοδρομίας. Μάλιστα, έρευνες έχουν δείξει ότι μπορεί να επηρεάσει θετικά ακόμα και το προσδόκιμο ζωής1. Παρόλα αυτά, πριν αποφασίσετε ποιον δρόμο θα ακολουθήσετε, είναι σημαντικό να ελέγξετε τις οικονομικές απαιτήσεις των επιλογών σας.
Δίδακτρα
Στην Ελλάδα, η φοίτηση σε δημόσια πανεπιστήμια είναι δωρεάν. Τα δίδακτρα για μεταπτυχιακές σπουδές κυμαίνονται από 1.000 έως 4.000 ευρώ, υπάρχουν όμως και δωρεάν μεταπτυχιακά. Υπάρχουν ωστόσο και ιδιωτικές σχολές και κολλέγια που συνεργάζονται με ξένα πανεπιστήμια. Οι τιμές διαφέρουν ανάλογα με το πανεπιστήμιο και το πρόγραμμα σπουδών. Για παράδειγμα, τα δίδακτρα για προπτυχιακά και μεταπτυχιακά κυμαίνονται μεταξύ 4.500 και 9.000 ευρώ τον χρόνο και από 5.000 έως 16.000 ευρώ για τα μεταπτυχιακά προγράμματα. Σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, τα δίδακτρα για προπτυχιακά και μεταπτυχιακά προγράμματα ποικίλλουν. Υπάρχουν χώρες με δωρεάν σπουδές, ενώ σε άλλες οι φοιτητές πληρώνουν δίδακτρα που ξεκινούν από 4.300 ευρώ ετησίως.
Επιπλέον έξοδα
Είναι πολύ πιθανό λόγω των σπουδών σας να πρέπει να μετακομίσετε. Επομένως, εκτός από τυχόν δίδακτρα θα πρέπει να συνυπολογίσετε ενοίκιο και λογαριασμούς, έξοδα διαβίωσης και είδη εκπαιδευτικού εξοπλισμού που μπορεί να χρειαστείτε. Όλα αυτά μπορεί να στοιχίζουν περίπου από 10.000 έως 20.000 ευρώ τον χρόνο.
Έναρξη επαγγελματικής σταδιοδρομίας
Όταν σκέφτεστε την πρώτη σας δουλειά, το πιο πιθανό είναι ότι θα σας ενδιαφέρει περισσότερο από όλα το ύψος των απολαβών σας. Ωστόσο, μπορεί να προκύψουν κάποιες προκαταβολικές δαπάνες μέχρι να φτάσει στα χέρια σας ο πρώτος σας μισθός.
Αναζήτηση εργασίας
Πλέον η αναζήτηση εργασίας γίνεται σε μεγάλο βαθμό μέσα από δωρεάν πλατφόρμες, όπως το LinkedIn2. Παρόλα αυτά, η αναζήτηση και εύρεση εργασίας μπορεί να συνεπάγεται και κάποια έξοδα, όπως η χρήση υπηρεσιών σύνταξης βιογραφικού, η κάλυψη ενδυματολογικών αναγκών για επαγγελματική εμφάνιση, οι μετακινήσεις και τα ταξίδια για συνεντεύξεις. Με όλα αυτά, η εύρεση της δουλειάς των ονείρων σας μπορεί να σας κοστίσει από 1.000 έως 5.000 ευρώ.
Μετεγκατάσταση
Αν πρέπει να μετακομίσετε για λόγους εργασίας, λάβετε υπόψη ότι τα έξοδα θα είναι ακόμη μεγαλύτερα, καθώς θα χρειαστεί να χρησιμοποιήσετε τις υπηρεσίες κάποιας μεταφορικής εταιρείας και να εξοπλίσετε το νέο σας νοικοκυριό. Ίσως επίσης χρειαστεί να βρείτε μια προσωρινή διαμονή, όσο αναζητάτε μόνιμη κατοικία. Συνολικά, για το κόστος της μετεγκατάστασης θα πρέπει να υπολογίσετε από 2.000 έως 10.000 ευρώ.
Γάμος
Για πολλούς είναι η πιο ευτυχισμένη ημέρα της ζωής τους ─ αλλά και η πιο απαιτητική από άποψη κόστους. Έρευνες δείχνουν ότι ο οικονομικός προγραμματισμός για τη διοργάνωση ενός γάμου τα τελευταία χρόνια έχει γίνει πολύ απαιτητικός λόγω του υψηλού πληθωρισμού3.
Γαμήλια τελετή και δεξίωση
Υπολογίζεται ότι ένας μέσος γάμος στην Ελλάδα κοστίζει περίπου 15.000 ευρώ. Το κόστος μπορεί να διαφέρει σημαντικά ανάλογα με τον τύπο (θρησκευτικός ή πολιτικός)και τόπο τέλεσης του γάμου, και φυσικά από τον αριθμό των προσκεκλημένων. Και τα έξοδα δεν σταματούν εδώ. Θα πρέπει να σκεφτείτε τα γραφειοκρατικά έξοδα, τις βέρες, το νυφικό και το κουστούμι, τα προσκλητήρια, τον φωτογράφο, τον ανθοστολισμό και την ανθοδέσμη, το τραπέζι, την ψυχαγωγία και άλλα, κατά περίπτωση, έξοδα.
Μήνας του μέλιτος
Μετά από την πολύμηνη προετοιμασία, είναι σίγουρο ότι θα χρειάζεστε διακοπές! Γι’ αυτό, μην παραλείψετε να εντάξετε στον προϋπολογισμό σας το ταξίδι για τον μήνα του μέλιτος. Ανάλογα με τον προορισμό και τη διάρκεια του ταξιδιού, μπορεί να κοστίσει από 2.000 έως 10.000 ευρώ.
Αγορά κατοικίας
Όσον αφορά την εξασφάλιση στέγης, εάν προτιμήσετε την αγορά κατοικίας από την θα είναι σίγουρα από τις μεγαλύτερες αγορές που θα κάνετε στη ζωή σας. Εκτός από την αποπλήρωση του δανείου, που ίσως χρειαστεί να λάβετε, υπάρχουν άλλα τρία σημαντικά έξοδα που πρέπει να έχετε υπόψη.
1. Προκαταβολή
Η προκαταβολή καταβάλλεται στον πωλητή, κατά τη διάρκεια της διαδικασίας αγοράς, συνήθως μετά την αποδοχή της προσφοράς και τη συμφωνία σχετικά με την τιμή και τους όρους της αγοραπωλησίας, ως μέσο διασφάλισης της συναλλαγής. Στην Ελλάδα συνήθως κυμαίνεται μεταξύ 20% και 25% της συνολικής αξίας του ακινήτου. Αυτό οφείλεται στο ότι οι τράπεζες στην Ελλάδα δεν χρηματοδοτούν πάνω από το 75% έως 80% της εμπορικής αξίας του ακινήτου. Για παράδειγμα, αν το ακίνητο κοστίζει 100.000 ευρώ, η προκαταβολή θα πρέπει να είναι τουλάχιστον 20.000 ευρώ για να ληφθεί δάνειο 80.000 ευρώ.
2. Λοιπά έξοδα ολοκλήρωσης αγοραπωλησίας
Εκτός από το τίμημα αγοράς του ακινήτου, υπάρχουν αρκετά επιπλέον έξοδα που είναι απαραίτητα βάσει νόμο για την αγορά ενός ακινήτου. Σε αυτά περιλαμβάνονται η αμοιβή συμβολαιογράφου (περίπου 1%-1,5% της αξίας του ακινήτου) και έξοδα παράστασης δικηγόρου, τα έξοδα μεταγραφής στο υποθηκοφυλακείο και το κτηματολόγιο, διάφορα τραπεζικά έξοδα, διάφορα έξοδα δικαιολογητικών, ο δημοτικός φόρος και ο φόρος μεταβίβασης ακινήτου (3% επί της φορολογητέας αξίας του ακινήτου), ο τεχνικός έλεγχος και η αμοιβή μεσίτη (συνήθως 2% του τιμήματος), εφόσον μεσολαβεί. Αυτό σημαίνει ότι για ένα ακίνητο αξίας 150.000 ευρώ, τα έξοδα για τα παραπάνω θα ανέρχονται περίπου σε 13.000 ευρώ.
3. Συντήρηση και επισκευές
Μην ξεχνάτε ότι η ιδιοκτησία ακινήτου συνεπάγεται λειτουργικά έξοδα και έξοδα για συντήρηση και επισκευές. Το ετήσιο κόστος συντήρησης υπολογίζεται περίπου σε 1% της αξίας του ακινήτου, επομένως για ένα ακίνητο αξίας 300.000 ευρώ, αυτά τα έξοδα θα είναι περίπου 3.000 ευρώ.
Απόκτηση παιδιών
Τα παιδιά χρειάζονται αγάπη, αλλά όχι μόνο. Φροντίστε για το μεγάλωμά τους, βάζοντας σε προτεραιότητα την οικονομική προετοιμασία για τις ανάγκες τους από τη γέννηση και μετά. Φροντίστε επίσης να ενημερωθείτε για τυχόν επιδόματα που δικαιούστε.
Βασικές ανάγκες
Παιδιά και βρέφη χρειάζονται ρούχα, εξοπλισμό και παιχνίδια, τα οποία κάθε τόσο θα πρέπει να ανανεώνονται, για να ανταποκρίνονται στις ανάγκες και τις απαιτήσεις κάθε ηλικίας. Τα έξοδα διαβίωσής σας επίσης θα αυξηθούν. Ίσως χρειαστείτε μεγαλύτερο σπίτι ή και αυτοκίνητο, θα πρέπει να αγοράζετε περισσότερα τρόφιμα και οι λογαριασμοί θα είναι σίγουρα μεγαλύτεροι.
Φροντίδα και εκπαίδευση
Εάν συνεχίσετε να εργάζεστε μετά τη γέννηση παιδιών, θα πρέπει να συνυπολογίσετε στον προϋπολογισμό σας τα έξοδα για βρεφονηπιακό σταθμό ή για κάποιο άτομο που θα τα φροντίζει όσο λείπετε. Υπάρχουν δημόσιοι και ιδιωτικοί βρεφονηπιακοί σταθμοί. Στους δημόσιους η φύλαξη είναι δωρεάν ανάλογα με εισοδηματικά κριτήρια. Το κόστος των ιδιωτικών βρεφονηπιακών σταθμών κυμαίνεται από 3.000 μέχρι περίπου 7.000 ευρώ, ανάλογα με την περιοχή και τις παρεχόμενες υπηρεσίες. Όσον αφορά τα σχολεία, τα δημόσια είναι γενικά δωρεάν, ενώ τα δίδακτρα στα ιδιωτικά κυμαίνονται ετησίως από περίπου 4.000 έως 12.920 ευρώ για τα δημοτικά, από περίπου 6.000 έως 13.950 ευρώ για τα γυμνάσια και από περίπου 6.000 έως 14.540 ευρώ για τα λύκεια.
Δραστηριότητες και ελεύθερος χρόνος
Θα πρέπει να έχετε υπόψη ότι τα παιδιά θα χρειαστούν εξωσχολικές δραστηριότητες, όπως μαθήματα μουσικής, ξένων γλωσσών κ.α. και συμμετοχή σε αθλητικούς συλλόγους, αλλά και ψυχαγωγικές δραστηριότητες και βόλτες στον ελεύθερο χρόνο τους. Υπολογίστε λοιπόν ακόμη 1.000 έως 5.000 ευρώ ετησίως.
Υγεία και ιατροφαρμακευτικές δαπάνες
Κανείς δεν γνωρίζει ποια προβλήματα υγείας μπορεί να εμφανιστούν κατά τη διάρκεια της ζωής μας, αλλά το βέβαιο είναι ότι κάποια στιγμή όλοι θα χρειαστούμε υγειονομική περίθαλψη, η οποία συνοδεύεται από ανάλογα έξοδα. Οι υπηρεσίες στα δημόσια νοσοκομεία είναι δωρεάν για τους ασφαλισμένους του ΕΟΠΥΥ, καθώς οι ασφαλιστικές τους εισφορές για την υγειονομική περίθαλψη αντιστοιχούν σε 6,10% των αποδοχών τους. Οι ιδιωτικές υπηρεσίες υγείας έχουν μεταβλητό κόστος που επηρεάζεται από τον ΦΠΑ και άλλους παράγοντες.
Ασφάλιση υγείας
Η ασφάλιση υγείας καλύπτει το κόστος παροχής ιδιωτικών υπηρεσιών υγειονομικής περίθαλψης. Τα ετήσια ασφάλιστρα κυμαίνονται από 1.500 μέχρι 9.000 ευρώ ετησίως, και το ύψος των ασφαλίστρων μπορεί να ποικίλλει ανάλογα με τις καλύψεις και την ηλικία.
Άμεσες δαπάνες
Επιπρόσθετα ποσά θεωρούνται και οι κρατήσεις (οι εισφορές υπέρ του κλάδου υγείας). Υπάρχουν επίσης ορισμένες υπηρεσίες που δεν καλύπτονται απαραίτητα από τις ασφαλιστικές εταιρείες, οπότε θα πρέπει να καλύψετε εσείς το κόστος τους, όπως στην περίπτωση παθήσεων που προϋπάρχουν, οδοντικών και οφθαλμικών θεραπειών κ.α.
Συνταξιοδότηση
Στις χώρες του ΟΟΣΑ, η αναμενόμενη διάρκεια συνταξιοδότησης είναι τα 23 έτη περίπου για τις γυναίκες και τα 19 έτη για τους άνδρες4. Επειδή πρόκειται για ένα ιδιαίτερο και αρκετά μεγάλο μέρος της ζωής μας κατά το οποίο δεν θα εργαζόμαστε, επομένως χωρίς σταθερά έσοδα, είναι πιο σημαντικό από ποτέ να διασφαλίσουμε ότι αποταμιεύουμε αρκετά για να συνεχίσουμε να ζούμε άνετα.
Συνταξιοδοτικές αποταμιεύσεις
Εάν δεν πληροίτε τις προϋποθέσεις συνταξιοδότησης, συνιστούμε να έχετε αποταμιεύσει περίπου το 70% έως 90% του εισοδήματός σας πριν από τη σύνταξη, για να διατηρήσετε τον τρόπο ζωής σας. Εάν κερδίζετε 40.000 ευρώ ετησίως, θα πρέπει μέχρι τη συνταξιοδότησή σας να έχετε αποταμιεύσει 650.000 έως 830.000 ευρώ.
Διαβάστε περισσότερα για τους τρεις πυλώνες των προγραμμάτων συνταξιοδότησης.
Υγειονομική περίθαλψη μετά τη συνταξιοδότηση
Οι άμεσες δαπάνες σας είναι πιθανό να αυξηθούν καθώς περνούν τα χρόνια, Καλό είναι να υπολογίσετε τα έξοδα αυτά σε 5.000 έως 10.000 ευρώ ετησίως.
Λίγο πριν το τέλος
Είναι σοφό να σκέφτεστε και να προγραμματίζετε τα οικονομικά σας σε βάθος χρόνου, πόσο μάλλον για εκκρεμότητες που δεν θέλετε να αφήσετε πίσω σας. Φροντίστε όλες οι υποθέσεις σας να έχουν τακτοποιηθεί, ώστε να μην επιβαρύνετε τα αγαπημένα πρόσωπα που θα αφήσετε πίσω σας.
Έξοδα κηδείας
Μπορείτε να αποταμιεύσετε λίγα χρήματα για τα έξοδα κηδείας, ώστε να μη χρειαστεί να ανησυχούν οι αγαπημένοι σας για αυτά, όταν οι ώρες θα είναι δύσκολες. Το μέσο κόστος για μια απλή κηδεία μπορεί να είναι περίπου 1.200 ευρώ, όμως ανάλογα με τις επιλογές μπορεί να φτάσει και τα 3.000 ευρώ.
Διαθήκη
Για να καθορίσετε πώς θα διανεμηθούν τα περιουσιακά σας στοιχεία μετά τον θάνατό σας, θα χρειαστεί να συντάξετε μια διαθήκη, στην οποία θα ορίσετε τους κληρονόμους σας. Το κόστος μια διαθήκης μπορεί να κυμαίνεται από 35 έως 150 ευρώ.
Προγραμματίστε έγκαιρα για τα σημαντικά γεγονότα της ζωής
Είτε σκέφτεστε να κάνετε μια μεγάλη αλλαγή στη ζωή σας είτε σκέφτεστε το μέλλον σας, καλό είναι να έχετε ένα πλάνο. Διαβάστε παρακάτω τα πρώτα βήματα που προτείνουμε να ακολουθήσετε:
1. Οικονομικός προγραμματισμός
Παρακολουθήστε τα εισοδήματα και τις δαπάνες σας, για να κατανοήσετε την οικονομική σας κατάσταση. Για να μάθετε ποια είναι η τρέχουσα οικονομική κατάστασή σας, κάντε το σύντομο τεστ μας.
2. Θέστε οικονομικούς στόχους
Θέστε βραχυπρόθεσμους και μακροπρόθεσμους στόχους, π.χ. κάντε οικονομίες για να αγοράσετε ένα σπίτι ή να φτιάξετε ένα κομπόδεμα για τη συνταξιοδότησή σας.
3. Δημιουργήστε ένα κεφάλαιο έκτακτης ανάγκης
Προσπαθήστε να αποταμιεύσετε έξοδα διαβίωσης τριών έως έξι μηνών για να καλύψετε τυχόν απρόβλεπτες δαπάνες.
4. Επενδύστε με σύνεση
Συμβουλευτείτε έναν χρηματοοικονομικό σύμβουλο σχετικά με επενδυτικές επιλογές και τη δημιουργία διαφοροποιημένου επενδυτικού χαρτοφυλακίου.5. Ελέγξτε και αναπροσαρμόστε το πλάνο σας.
5. Ελέγξτε και αναπροσαρμόστε το πλάνο σας
Να ελέγχετε τακτικά τα οικονομικά σας και να τα προσαρμόζετε ανάλογα με τις ανάγκες, για να μην ξεφεύγετε από τους στόχους που έχετε θέσει.
Με τον σωστό οικονομικό προγραμματισμό και ένα κατάλληλο ασφαλιστικό πρόγραμμα αποταμίευσης – επένδυσης όπως το Maximizer της Generali, μπορείτε να εξασφαλίσετε ένα ασφαλές οικονομικό μέλλον και να αντιμετωπίσετε τα σημαντικά γεγονότα της ζωής με αυτοπεποίθηση.
Sources:
[1] The Lancet, Effects of education on adult mortality: a global systematic review and meta-analysis
[2] Statista, Online and social media recruiting – Statistics & facts
[3] The Knot, 2023 Global Wedding Report
[4] World Economic Forum, Who spends the longest time in retirement?
Υγεία
Αυτοκίνητο
Σπίτι
Αποταμίευση
Ταξίδι
Επιχείρηση