Το φετινό καλοκαίρι, αν σκοπεύετε να κάνετε ηλιοθεραπεία, φροντίστε να το κάνετε σωστά. Οι δύο κυριότεροι κίνδυνοι τους οποίους πρέπει να έχετε κατά νου είναι το έγκαυμα από τον ήλιο και η ηλίαση. Αμφότερα είναι σημαντικά και μπορεί να έχουν σοβαρές επιπτώσεις, ιδίως στα παιδιά και στους ηλικιωμένους. Ακολουθώντας τις συμβουλές μας, όμως, θα απολαύσετε τον ήλιο χωρίς να βλάψετε την υγεία σας.
Τι είναι η ηλίαση και το ηλιακό έγκαυμα: Διαφορές, συμπτώματα και κίνδυνοι
Μετά από μερικές ώρες έκθεσης στον ήλιο, είναι πολύ πιθανό να πάθετε ηλιακό έγκαυμα ή ηλίαση. Και τα δύο μπορεί να εκδηλωθούν με κοκκίνισμα της επιδερμίδας και πόνο. Ωστόσο, όταν μιλάμε για έγκαυμα ή κάψιμο από τον ήλιο, εννοούμε μια βλάβη εξωτερική, της επιδερμίδας. Από την άλλη, όταν λέμε ηλίαση, εννοούμε διατάραξη του εσωτερικού μηχανισμού του σώματος ο οποίος διατηρεί τη θερμοκρασία του σταθερή.
Υπάρχουν διαφόρων βαθμών εγκαύματα, ανάλογα με τον τύπο επιδερμίδας, τη διάρκεια έκθεσης στην ηλιακή ακτινοβολία και την ένταση της ηλιοφάνειας. Όσο πιο ανοιχτόχρωμη είναι η επιδερμίδα, τόσο υψηλότερος είναι ο κίνδυνος ηλιακού εγκαύματος και τόσο πιο πιθανό να παρουσιαστούν φουσκάλες και γενικευμένη δυσφορία.
Ομοίως, η ηλίαση μπορεί να διακριθεί σε ήπια, μέτρια και σοβαρή. Στην απλή υπερθέρμανση του σώματος εξαιτίας της παραμονής σε υψηλές θερμοκρασίες, το άτομο μπορεί να παρουσιάσει κόπωση, ζάλη, αδυναμία και να παρουσιάσει ερυθρότητα στο δέρμα. Στη μέτρια ηλίαση, εμφανίζονται δέκατα, ναυτία, εμετός, ταχυκαρδία και δυσκολία στην αναπνοή. Στη σοβαρή ηλίαση, γνωστή ως θερμοπληξία, το άτομο μπορεί να παρουσιάσει σπασμούς, σύγχυση, παραλήρημα, αφυδάτωση, υψηλό πυρετό και τελικά να καταρρεύσει. Σε αυτήν την περίπτωση, αν τα συμπτώματα δεν υποχωρούν μετά από 30–60 λεπτά, χρειάζεται άμεση ιατρική βοήθεια, ώστε να μην προκληθούν εγκεφαλικές βλάβες.
Ποιες επιπτώσεις στην υγεία έχει το κάψιμο από τον ήλιο;
Το κάψιμο από τον ήλιο δεν είναι ένα αθώο «καψιματάκι», αλλά έγκαυμα κανονικό. Μπορεί να γίνει τόσο ενοχλητικό και οδυνηρό που να μην μπορείτε να φορέσετε ρούχα ούτε να κοιμηθείτε άνετα. Στις πιο σοβαρές περιπτώσεις, μπορεί να προκαλέσει ξεφλούδισμα της επιδερμίδας και φουσκάλες. Με τον καιρό, τα επανειλημμένα ηλιακά εγκαύματα επιταχύνουν τη γήρανση της επιδερμίδας.
Μάλιστα, τα ηλιακά εγκαύματα στην παιδική ηλικία μπορεί να ανοίξουν τον δρόμο στην εμφάνιση καρκίνου του δέρματος δεκαετίες αργότερα. Επομένως, είναι πολύ σημαντικό να προστατεύετε την επιδερμίδα τη δική σας και των παιδιών σας. Φροντίστε, λοιπόν, να αποφεύγετε την υπερβολική έκθεση και να λαμβάνετε επαρκή μέτρα προστασίας.
Κάψιμο από τον ήλιο: Πότε να πάω σε γιατρό;
Ένα μέτριας σοβαρότητας κάψιμο από τον ήλιο μπορεί γενικά να αντιμετωπιστεί με καταπραϋντικές, ανακουφιστικές και δροσιστικές κρέμες. Αν, όμως, ένα ηλιακό έγκαυμα συνοδεύεται από φουσκάλες, γενικευμένη αδιαθεσία, πυρετό, έντονους πονοκεφάλους ή διαπεραστικό πόνο, είναι απαραίτητο να συμβουλευτείτε γιατρό το συντομότερο δυνατόν.
Πώς να προστατεύσω το κεφάλι, τα πόδια και την πλάτη μου;
Το καλοκαίρι, που εκτός από το κεφάλι έχουμε ακάλυπτα τα χέρια και τα πόδια, συνιστάται να αποφεύγετε την έκθεση στον ήλιο κατά τις πιο ζεστές ώρες της ημέρας (από 12 το μεσημέρι έως 4 το απόγευμα). Γενικά, είναι προτιμότερο να παραμένετε σε σκιερά σημεία την περισσότερη ώρα, με την παραμονή σας στον ήλιο να είναι περιστασιακή και ολιγόλεπτη – όχι το αντίθετο!
Σε κάθε περίπτωση, το καλύτερο μέσο προστασίας ενάντια στην ηλιακή ακτινοβολία είναι τα ρούχα. Πλήθος μελετών έχουν καταδείξει ότι η χρήση αντηλιακής κρέμας είναι λιγότερο αποτελεσματική από την κάλυψη με ρούχα. Επομένως, καλό είναι να μην κυκλοφορείτε χωρίς μπλούζα, καπέλο και γυαλιά ηλίου. Αφού ντυθείτε, αλείψτε τα ακάλυπτα σημεία του σώματος με αντηλιακό, κατά προτίμηση με τον μέγιστο δείκτη προστασίας.
Ως προς τα αντηλιακά, είναι καλό να επιλέγετε προϊόντα προσαρμοσμένα στον τύπο της επιδερμίδας σας. Εφαρμόστε επαρκή ποσότητα αντηλιακού με δείκτη προστασίας (SPF) τουλάχιστον 30 και επαναλάβετε τακτικά. Μπορείτε να προτιμήσετε αντηλιακά προϊόντα με φυσικά φίλτρα (ανόργανα άλατα τα οποία ανακλούν το φως), τα οποία επιβαρύνουν την επιδερμίδα, το περιβάλλον και τους υδρόβιους οργανισμούς λιγότερο από όσο τα χημικά φίλτρα. Επίσης, καλό θα ήταν να αποφύγετε όσα προϊόντα περιέχουν νανοσωματίδια (αναζητήστε το πρόθημα «nano-» στη λίστα συστατικών). Αυτού του είδους οι ουσίες έχουν πάρα πολύ μικρό μέγεθος, κλίμακας νανομέτρου (ένα εκατομμυριοστό του χιλιοστού!). Το κακό είναι ότι μπορούν να διαπεράσουν τον επιδερμικό φραγμό και να εισέλθουν στον οργανισμό, ενώ μπορεί επίσης να έχουν τοξική επίδραση αν τα εισπνεύσετε.
Σκεφτείτε το περιβάλλον! Εφόσον υπάρχουν οικολογικές εναλλακτικές επιλογές, γιατί να μολύνετε τις θάλασσες με ένα αντηλιακό παλαιού τύπου; Πλέον, αρκετές μάρκες έχουν αφαιρέσει από τη σύνθεση των προϊόντων τους ορισμένες βλαβερές ουσίες, μετριάζοντας τον αντίκτυπο στη θαλάσσια χλωρίδα και πανίδα.
Πώς αντιμετωπίζονται η ηλίαση και η θερμοπληξία;
Εφόσον χρειαστεί να φροντίσετε ένα άτομο το οποίο εμφανίζει συμπτώματα ηλίασης ή θερμοπληξίας, το πρώτο που πρέπει να κάνετε είναι να το μεταφέρετε σε χώρο σκιερό και κατά το δυνατόν δροσερό. Εξίσου σημαντική είναι η άμεση ενυδάτωσή του με νερό ή χυμό –σε καμιά περίπτωση αλκοολούχο ποτό! Για να του προσφέρετε ανακούφιση, μπορείτε να αφαιρέσετε τυχόν περιττά ρούχα που φοράει και το καλύψετε με βρεγμένες πετσέτες ή να τοποθετήσετε παγοκύστες στον αυχένα, στις μασχάλες και στο κεφάλι του. Αν, όμως, η κατάσταση δεν βελτιώνεται, πρέπει να το μεταφέρετε στο νοσοκομείο.
Πώς προλαμβάνεται η ηλίαση;
Το καλύτερο που έχετε να κάνετε για να αποφύγετε τις οδυνηρές συνέπειες της ηλίασης είναι να λαμβάνετε τις κατάλληλες προφυλάξεις. Πρώτο και κύριο είναι να αποφεύγετε την έκθεση στον ήλιο μεταξύ 11 το πρωί και 5 το απόγευμα, αν γίνεται. Απαραίτητα εφόδια είναι το αντηλιακό, το καπέλο και τα γυαλιά, όπως επίσης τα ανοιχτόχρωμα και ελαφριά ρούχα. Άλλο σημαντικό σημείο, το οποίο πολλοί αμελούν, είναι η συχνή ενυδάτωση. Φροντίστε, λοιπόν, να έχετε μαζί σας ένα μπουκάλι με νερό ή κρύο τσάι –όχι αναψυκτικά με ζάχαρη ούτε οινοπνευματώδη ποτά. Τέλος, αν σκοπεύετε να ασκηθείτε εκτός σπιτιού, προτιμήστε τις πιο δροσερές, απογευματινές ώρες, κοντά στη δύση του ηλίου.
Ειδικές οδηγίες για παιδιά & ηλικιωμένους
Τα παιδιά και οι ηλικιωμένοι είναι πιο ευάλωτοι στις υψηλές θερμοκρασίες και κινδυνεύουν περισσότερο από θερμοπληξία ή έγκαυμα από τον ήλιο. Η πρόληψη είναι το κλειδί για την ασφάλειά τους. Ειδικότερα θα πρέπει να:
- Πίνουν αρκετά υγρά συχνά, ακόμα και χωρίς να διψούν Ντύνονται με ελαφριά, ανοιχτόχρωμα και δροσερά ρούχα
- Αποφεύγουν τη δραστηριότητα και την έκθεση στον ήλιο τις ώρες με την πιο έντονη ζέστη (10:00–16:00)
- Βρίσκονται σε δροσερούς ή κλιματιζόμενους χώρους όσο το δυνατόν περισσότερο
- Κάνουν συχνά διαλείμματα αν βρίσκονται έξω και να δροσίζονται με βρεγμένες πετσέτες ή κομπρέσες
- Μην μένουν ποτέ μέσα σε σταθμευμένο αυτοκίνητο, ούτε για λίγα λεπτά, χωρίς επίβλεψη
- Ιδιαίτερα για ηλικιωμένους, επικοινωνήστε με γιατρό για τυχόν προσαρμογές στη φαρμακευτική αγωγή, και κυρίως για ηλικιωμένα άτομα με χρόνιες παθήσεις.
Μην ξεχνάτε να παρακολουθείτε για για συμπτώματα όπως εξάντληση, σύγχυση, ζαλάδα ή κοκκίνισμα και να ζητήσετε άμεσα βοήθεια αν χρειαστεί.
Συχνές ερωτήσεις
Πώς περνάει το κάψιμο από τον ήλιο;
Για ένα μικρής έως μέτριας έντασης ηλιακό έγκαυμα, αρκεί να χρησιμοποιήσετε μια ειδική αλοιφή, η οποία θα δροσίσει την επιδερμίδα και θα μειώσει τη φλόγωση (κοκκίνισμα). Για πιο έντονο κάψιμο από τον ήλιο, καλό είναι να επισκεφθείτε γιατρό για να σας συστήσει την κατάλληλη αγωγή.
Βοηθάει το γιαούρτι στο κάψιμο από τον ήλιο;
Το γιαούρτι μπορεί μόνο να δροσίσει παροδικά την επιδερμίδα, μόνο και μόνο επειδή προέρχεται από το ψυγείο και διαθέτει κρεμώδη σύσταση. Όπως και η οδοντόκρεμα, όμως, το γιαούρτι μπορεί να καθυστερήσει την επούλωση στην περιοχή που έχει υποστεί έγκαυμα.
Τι σημαίνει έγκαυμα 1ου και 2ου βαθμού από τον ήλιο;
Έγκαυμα α΄ βαθμού σημαίνει ότι ο ήλιος έχει βλάψει εξωτερικά την επιδερμίδα και χρειάζονται από 3 έως 20 ημέρες μέχρι να αποκατασταθεί η βλάβη. Στο έγκαυμα β΄ βαθμού, ο ήλιος έχει βλάψει βαθύτερες στρώσεις του δέρματος κι έχουν εμφανιστεί φουσκάλες. Σε αυτήν την περίπτωση, χρειάζεται ειδική αγωγή, την οποία θα συστήσει δερματολόγος.
Πόσες μέρες κρατάει το κάψιμο από τον ήλιο;
Σε γενικές γραμμές, ένα συνηθισμένο έγκαυμα από τον ήλιο, το οποίο δεν χρειάζεται ιατρική αντιμετώπιση, μπορεί να σας ταλαιπωρήσει από λίγες ημέρες έως μία εβδομάδα.
Πόσο διαρκεί η ηλίαση;
Εξαρτάται από το πόσο εκτεθήκατε στον ήλιο και από τις αντοχές του οργανισμού. Σε απλές περιπτώσεις κρατάει 24 ώρες, σε πιο βαριές μπορεί να διαρκέσει έως 3 μέρες.
Υγεία
Αυτοκίνητο
Σπίτι
Αποταμίευση
Ταξίδι
Επιχείρηση