Η Generali για την Ευρώπη: το ειρηνιστικό manifesto του Edmondo Richetti

Επρόκειτο για ένα επαναστατικό έγγραφο. Οι τέσσερις στόχοι του Europaischer Staatenbund ήταν: αφοπλισμός, καθιέρωση υποχρεωτικής ασφάλισης ζωής για όλους τους πολίτες, εισαγωγή μίας ενιαίας άμεσης φορολογίας και ελεύθερη κυκλοφορία των βασικών αγαθών. Ήταν η εποχή του Νόμπελ και των πρώτων ειρηνευτικών κινημάτων, που είχαν ως στόχο να εμπιστευτούν για την επίλυση των διαφορών μεταξύ των κρατών τα διεθνή διαιτητικά δικαστήρια και όχι τα όπλα. Η αποστροφή για τον πόλεμο, που είχε οικονομικά κίνητρα, έφερε το στέλεχος της Generali πιο κοντά σε σημαντικές προσωπικότητες της εποχής, όπως στον Βρετανό δοκιμιογράφο Norman Angell, βραβευμένο με Νόμπελ Ειρήνης το 1933, και τον Αμερικανό μεγιστάνα και φιλάνθρωπο Andrew Carnegie, που αναφέρονται και οι δύο στο Staatenbund.

Ο Richetti θα ήθελε και ο τελευταίος Τσάρος, ο Νικόλαος Β’, να έχει το φυλλάδιο καθώς ήταν αυτός που είχε πυροδοτήσει τις ελπίδες πολλών ανθρώπων στα τέλη του 19^ου αιώνα, προωθώντας μία διεθνή διάσκεψη για τον αφοπλισμό. Ωστόσο μετά τη δολοφονία του Αρχιδούκα Φραγκίσκου Φερδινάνδου στο Σεράγιεβο που ξεκίνησε τον Α’ Π.Π. η κατάσταση ανατράπηκε. Ο Richetti απεβίωσε στις 12 Αυγούστου 1914 και πρόλαβε να παρακολουθήσει με ανησυχία και απογοήτευση την ανταλλαγή των διακηρύξεων πολέμου μεταξύ των μεγάλων ευρωπαϊκών χωρών.

Η ιστορία του φυλλαδίου και η βιογραφία του Richetti μας μεταφέρουν την πολυπλοκότητα της Τεργέστης την εποχή των Αψβούργων και το ρόλο της Generali, μιας πολύπλευρης εταιρίας, που έπρεπε να διατηρεί τις ισορροπίες.

Ως εβραϊκή οικογένεια με επιρροή στην Τεργέστη, οι Richetti διαδραμάτισαν σημαντικούς ρόλους όχι μόνο ως πολίτες αλλά και ως εργαζόμενοι της Assicurazioni Generali, για τουλάχιστον τρεις γενιές. Ο Edmondo συγκεκριμένα, κατείχε τη θέση του Γενικού Γραμματέα για σχεδόν δύο δεκαετίες, μέχρι το 1909 και στη συνέχεια αυτή του Managing Director έως το 1913. Τους τελευταίους μήνες υπηρεσίας του, προήχθη σε Director.

Το φυλλάδιο Europaischer Staatenbund εκφράζει σίγουρα την προσωπική του άποψη, αλλά συνδέεται με την Generali (στο πλαίσιο της περιόδου) με δύο τρόπους. Πρώτον, ο Richetti με την επιχειρηματική και κοσμοπολίτικη εκπαίδευσή του, αντιπροσωπεύει με τον καλύτερο τρόπο το προφίλ των στελεχών της Generali της εποχής. Δεύτερον, ο Richetti ενσαρκώνει τους δεσμούς της Generali με την κοινότητα, και ενός οράματος αφιερωμένου στις αξίες της διεθνοποίησης, της ευημερίας και της ειρήνης.

Η σχέση μεταξύ Generali και Ευρώπης αποτυπώνεται ξεκάθαρα στην ιστορία της εταιρίας. Λίγα χρόνια μετά την ίδρυσή της, ασφαλιστικά πρακτορεία αναπτύχθηκαν σε όλη την αυτοκρατορία των Αψβούργων: στην ιταλική χερσόνησο, στα μεγάλα γαλλικά λιμάνια, στα γερμανικά κράτη όπως η Πρωσία και τη Σαξονία, και σε πόλεις όπως το Μόναχο, το Αμβούργο, η Λειψία και το Ανόβερο. Με την κατάρρευση της αυτοκρατορίας των Αψβούργων μετά τον Α’ Π.Π., η Generali έπρεπε να αναδιοργανωθεί ιδιαίτερα στην ανατολική Ευρώπη. Στις νέες πρωτεύουσες των χωρών που δημιουργήθηκαν με τη διάλυση της αυτοκρατορίας των Αψβούργων, οι γενικές υπηρεσίες μετατράπηκαν σε εθνικές εδαφικές διευθύνσεις.

Ο Β’ Π.Π. και η μεταπολεμική περίοδος είχαν επίσης καταστροφικό αντίκτυπο στην εταιρία: πρώτα, η Generali υπέστη πάγωμα περιουσιακών στοιχείων και πλήρη παράλυση των εργασιών της στις εχθρικές χώρες και στη συνέχεια, με το πέρας του πολέμου, απώλεσε επιχειρήσεις και ακίνητα στην κεντροανατολική Ευρώπη, όπου είχε και τις ρίζες της. Ο όγκος των επιχειρήσεων μειώθηκε κατά 27% καθιστώντας αναγκαία την αναζήτηση νέων αγορών και νέων δρόμων διεθνοποίησης. Ωστόσο, η Generali δεν πρόδωσε την ευρωπαϊκή της κλήση. Μετά τον Β’ Π.Π. διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στην οικοδόμηση μιας νέας ενοποιημένης Ευρώπης, κυρίως οικονομικής, που εδραιώθηκε στη βάση της ανασυγκρότησης και του Σχεδίου Μάρσαλ, μεταφέροντας την ηθική κληρονομιά του Richetti και τη φιλοευρωπαϊκή του σκέψη.